Recent kocht Natuurpunt Oosterzele 5 hectare nieuwe percelen in de Gondebeekvallei en in 2024 werden vijf amfibieëntunnels geplaatst onder de Landskoutersesteenweg op de grens tussen Merelbeke-Melle en Oosterzele, tijdens de rioleringswerkzaamheden en heraanleg van de wegenis.

De aanleg van de amfibieëntunnels is een gezamenlijk initiatief van de gemeentebesturen van Merelbeke-Melle en Oosterzele in het kader van het Rodelandproject met financiële steun van het Agentschap voor Natuur en Bos (Projectsubsidie Natuur) en met steun van Natuurpunt.

Een honderdtal deelnemers aan het evenement van zondag 6 april konden de nieuwe amfibieëntunnels bewonderen en kregen een rondleiding langs de nieuwe percelen van Natuurpunt Oosterzele.

Van overzetacties naar een permanente verbinding via tunnels

Op de grens tussen Merelbeke-Melle en Oosterzele organiseerde de lokale afdeling van Natuurpunt tot en met 2024 met steun van de gemeente Oosterzele jaarlijks een overzetactie voor amfibieën.

Sinds 2009 werden daar in het vroege voorjaar (februari-maart) honderden padden en kikkers op weg naar hun voortplantingspoelen veilig de weg overgezet. Dit gebeurde via een systeem van tijdelijke schermen en ingegraven emmers die dagelijks gecontroleerd werden. Daaraan komt nu een einde, want dankzij de nieuwe amfibieëntunnels zullen de dieren nu zelf op een veilige manier naar de overkant van de weg geraken. En dat kan nu niet alleen tijdens de amfibieëntrek, maar het hele jaar door!

Aangrijpen momentum

De infrastructuurwerken in het kader van het Aquafinproject ‘collector Molenbeek – Oosterzele Noord – fase 2’ vormden de ideale opportuniteit voor het integreren van ontsnipperingsmaatregelen op deze locatie in de Gondebeekvallei.

Filip Michiels, schepen bevoegd voor o.a. Openbare Werken, Mobiliteit en Verkeersveiligheid in de gemeente Oosterzele: “Verschillende partners hebben in dit rioleringsproject samen gezorgd voor een win-win voor mens en natuur: verbetering van de waterkwaliteit in de Gondebeekvallei én betere waterhuishouding, aanleg van nieuwe wegenis én vooral veilige fietspaden, ontharding én een veilige oversteek voor amfibieën.”

Belangrijke ecologische verbinding voor amfibieën

In de Gondebeekvallei bevinden zich belangrijke populaties van verschillende amfibieënsoorten: gewone pad, bruine kikker en verschillende salamandersoorten (kleine watersalamander, vinpootsalamander en alpenwatersalamander). Kamsalamander kwam hier vroeger voor.

Deze amfibieën moeten vlot van hun overwinteringsgebieden naar hun voortplantingspoelen geraken zonder onderweg een onoverbrugbare barrière tegen te komen of het risico te lopen om overreden te worden. Eén geschikte poel is al voldoende voor de voortplanting. Het in stand houden van een hele populatie daarentegen vereist meerdere geschikte poelen die onderling verbonden zijn.

Poelenplan

In het kader van de uitvoering van het Poelenplan Merelbeke en het Poelenplan Rodeland van de Provincie Oost-Vlaanderen werden de voorbije jaren in de Gondebeekvallei heel wat nieuwe amfibieënpoelen aangelegd op percelen van de Rodelandpartners.

Tim De Keukelaere, schepen bevoegd voor o.a. duurzaamheid, milieu en groenbelevingsbeleid in de gemeente Merelbeke-Melle: “In onze gemeente zijn we sinds 20 jaar bezig met de aanleg van poelen voor amfibieën. Ook verbindingen tussen de poelen zijn daarbij belangrijk, alleen zo kan er een echt samenhangend poelennetwerk ontstaan.”

Projectsubsidie Natuur

De Vlaamse overheid geeft via de Projectsubsidie Natuur van het Agentschap voor Natuur en Bos een financieel duwtje in de rug aan projecten die meehelpen om Europese natuurdoelen te realiseren én een hogere natuurkwaliteit te ontwikkelen. De restfinanciering gebeurt door de gemeente Merelbeke-Melle en de gemeente Oosterzele.

Ann De Rycke, Agentschap voor Natuur en Bos: “Het Agentschap voor Natuur en Bos ondersteunt via de Projectsubsidie Natuur natuurherstel op het terrein. De jaarlijkse subsidie is gericht naar natuurverenigingen, privé-eigenaars en lokale overheden zoals gemeenten en provincies.”

Natuurpunt bredit bos uit in Gondebeekvallei

Eind 2024 kon Natuurpunt Oosterzele 3,5 hectare nieuwe percelen aankopen in de Gondebeekvallei. Samen met de vorige aankoop komt de totale som op 5 hectare op iets meer dan een jaar tijd.

De Gondebeekvallei is een overstromingsgevoelig meersengebied dat bestaat uit een mozaïek van natte hooilanden, dotterbloemgraslanden, knotbomenrijen, amfibieënpoelen en beekbegeleidend bos. Hier vind je unieke natuur vol verrassingen: gaaien planten eiken door hun eikels te verstoppen als wintervoorraad, salamanders zwemmen in de poelen en op een mooie lentedag kun je er de wielewaal horen zingen.

Op hun nieuwe percelen wil Natuurpunt Oosterzele de komende jaren vooral inzetten op
bosuitbreiding. Bossen spelen immers een heel belangrijke rol in de strijd tegen de klimaatverandering. Met het aanplanten van klimaatrobuust bosplantsoen willen de vrijwilligers meehelpen om de natuur terug de ruimte te geven die ze verdient.

Dirk Fiers, conservator natuurgebied Gondebeek van Natuurpunt Oosterzele: “De natuur is weliswaar geen beursgenoteerd bedrijf, toch is ze de beste investering om de toekomst van onze aarde en haar soortenrijkdom te verzekeren”.

Nieuw pad ontsluit de Gondebeekvallei vanuit Landskouter

Op dit moment is het niet evident om vanuit Landskouter de Gondebeekvallei te bereiken. Daar komt dit jaar nog verandering in. Er is een pad voorzien die langs het bufferbekken loopt van Aquafin, net voorbij de bocht in de Lembergestraat aan de grens met Merelbeke-Melle. Iets verderop op een zompig stuk zijn bomen aangeplant die tegen vocht kunnen zoals zwarte els, zomereik en zwarte populieren. Er is al een opening voorzien voor een knuppelpad, zodat wandelaars geen natte voeten krijgen.

Het pad loopt verder tot aan de Molenbeek, waar deze zomer een nieuwe brug gebouwd wordt. Eens over de beek zal het pad op de rand van de percelen van ILVO lopen tot aan het huis op de hoek in de Meersstraat (die vóór de fusie van Merelbeke en Melle trouwens Neerstraat noemde). Even verder richting Gontrode kan je dan het bospad in en volg je de Molen/Gondebeek tot aan het station van Gontrode.

Deze nieuwe trage weg zou in september al kunnen geopend worden. Langs het eerste deel van deze weg loopt een beek met het afvalwater van Landskouter. Als ook de rioleringswerken op de Rooberg klaar zijn zal hier proper water stromen. De provincie gaat die beek dan opschonen en ontdubbelen naar zijn oorspronkelijke bedding richting Aalmoeseneiebos. Zo wordt het water iets langer in het landschap gehouden.