Dit jaar organiseert Fornalab, de onderzoeksgroep van de UGent die een groot deel van het bos beheert, een BioBlitz “2000-soortenjaar in het Aelmoeseneiebos”! Via excursies en een app kan je meehelpen.
Wat betekent dit concreet? We gaan gedurende een jaar opzoek naar zoveel mogelijk soorten – we mikken dus op minstens 2000 soorten 😉! – en hierbij willen we graag zoveel mogelijk enthousiastelingen betrekken 😊.
Reeds 60% van de doelstelling bereikt
Hebben jullie zin om ons een handje te helpen? Dit kan je door waargenomen soorten in te geven in waarnemingen.be via de Obsidentify App. Op dit moment zit men al aan 1.215 waargenomen soorten, dus op 60% van de doelstelling van 2.000 soorten. Je kan de voortgang volgen via deze webpagina:
Gedurende het jaar vinden er verschillende excursies plaats waar jullie ook aan kunnen deelnemen. Tijdens deze excursies neemt een expert jullie mee, op zoek naar soorten van een specifieke groep (planten, vogels, bijen, …). Via deze link kunnen jullie zich alvast inschrijven.
Hieronder vinden jullie de poster met extra informatie. Aan de verschillende ingangen van het bos krijg je ook onze panelen te zien waar je heel wat info kan vinden over de BioBlitz.
Het hoeft niet meer gezegd: tijdens deze coronaperiode waren natuurgebieden een troost en toevluchtsoord voor velen. En dat we er meer van nodig hebben, is een understatement. Natuurpunt Oosterzele zet zich al jaren in voor de uitbreiding van de bestaande natuurgebieden. Dit jaar vonden we hiervoor steun bij een nieuwe partner: Stichting Yves Rocher.
“Begin 2020 kon Natuurpunt Oosterzele een deel van Ettingebos aankopen, en werden ook bijkomende percelen in ons natuurgebied de Gondebeekvallei in Landskouter aangekocht. Om alles te bekostigen kunnen we hiervoor gelukkig ook rekenen op de gulle steun van vele sympathisanten. Er zijn ook Vlaamse subsidies. In de Gondebeekvallei zetten we bovendien volop in op bosuitbreiding. Ook dat vergt financiële middelen en veel inzet van ons vrijwilligers. De onverwachte steun van Stichting Yves Rocher, kwam dan ook als geroepen” zegt voorzitter Mathieu Wille.
Natuurpunt plant bomen tussen de Lembergestraat en de Molen/Gondebeek (foto’s via Natuurpunt)
Zes percelen, samen meer dan een hectare
Dirk Fiers, conservator van natuurgebied de Gondebeek vult aan: “Dit jaar beplanten we 6 percelen voor in totaal meer dan een hectare. Met een gevarieerd bosplantsoen. Concreet bestaat deze aanplanting uit eiken, zwarte els, fladderiep, zwarte populier, enz. Naast ondersteuning voor de aankoop van de bomen en plantmateriaal zou Stichting Yves Rocher ook met een 30-koppige plantploeg helpen bij de uitvoering. Helaas stak de Covid-crisis hier een stokje voor. Beide partners waren het er echter over eens: de bomen zouden er komen, en daarom werd overgeschakeld op een plan B.”
“Op 21 november – niet toevallig de Dag van de Natuur – startte een klein groepje vrijwilligers van Natuurpunt Oosterzele met de eerste voorbereidende werken. Dat gebeurt helemaal conform de Covid-maatregelen. Plantgaten werden geboord en stokken geplaatst ter aanduiding waar de bomen moeten komen. Verspreid over deze week hebben kleine groepjes vrijwilligers, met de hulp van de terreinploeg van Natuurpunt, dan verder de bomen aangeplant. Het doel is om zaterdag 28 november alle bomen geplant te hebben” vertelt Sien Lievens, bestuurslid en een van de vrijwilligers die helpt bij de aanplant”.
Steun Stichting Yves Rocher
Natuurpunt Oosterzele is erg dankbaar voor de steun van de Stichting Yves Rocher, en voor alle steun en hulp van vrijwilligers en sympathisanten het voorbije jaar. Zo kunnen er nog meer plannen gemaakt en dromen vervuld worden over een Oosterzele met meer natuur en biodiversiteit.
Yves Rocher, ontstaan in 1959 en pionier in natuurlijke cosmetica, heeft altijd als doel gehad om mensen te verbinden met de natuur. Het merk is sinds 1991 dan ook de belangrijke mecenas van de Stichting Yves Rocher. Via het programma “Planten voor de planeet” wil de stichting over de hele wereld bomen planten. Zo willen ze de bodem weer vruchtbaar maken, verwoestijning tegenhouden en de mens weer verbinden met de energie en de magie van de bomen. Eind 2020 zijn er over de hele wereld dankzij de Stichting reeds 100 miljoen bomen geplant. Een mooie keuze van Stichting Yves Rocher; een keuze voor het leven en voor de biodiversiteit.
Natuurpunt heeft een omgevingsvergunning aangevraagd om percelen grasland langs de Molenbeek te bebossen. Het breidt daarmee haar natuurgebied “Gondebeek” ten westen van het Aelmoeseneiebos verder uit.
Het betreft een verzoek tot vegetatiewijziging waarbij (paarden)weiden tussen de Molenbeek en de Lembergestraat (grondgebied Lemberge) zullen beplant worden met inheemse boomsoorten zoals esdoorn, zwarte els, boskers, es en zomereik. Op de rand van het bos komt er zoomvegetatie bestaande uit meidoorn, sleedoorn, rood koeroelje, Gelderse roos en hazelaar.
“Bebossing zal een boost geven aan de biodiversiteit, denk maar aan vogels, vlinders en kleine knaagdieren” stelt Natuurpunt in de aanvraag. “Ook verdwijnen de permanente graslanden niet uit de streek. In de nabije omgeving zijn nog voldoende soortgelijke graslanden te vinden.”
De rood omlijne percelen tonen waar Natuurpunt het bos wil aanplanten
Op die manier bouwt Natuurpunt Oosterzele verder aan haar natuurgebied “Gondebeek” net ten westen van het Aelmoeseneiebos. Momenteel zijn zo’n 6 ha eigendom van de vereniging . Het visiegebied is echter ruim 10 maal groter. Het grootste deel is aangeduid als “valleigebied”. Een deel van het visiegebied is aangeduid als habitatrichtlijngebied en/of VEN (Vlaames Ecologisch Netwerk, een selectie van de waardevolste en gevoeligste natuurgebieden in Vlaanderen). Een groot deel van het visiegebied bestaat bovendien uit biologisch waardevolle percelen. Via gerichte aankopen wil Natuurpunt de komende jaren het natuurgebied gestaag laten groeien binnen dit visiegebied. Deze uitbreiding maakt deel uit van dat plan.
Natuurgebied “Gondebeek” sluit in het noordoosten aan bij het boscomplex Aelmoeseneie dat in beheer is door het Agentschap voor Natuur en Bos en het Labo voor Bosbouw van de Universiteit Gent. Op deze manier wordt een groter natuurcomplex met grote natuur(belevings)waarde gevormd. Recent werd overleg gepleegd door de verschillende beheerders met o.a. de bedoeling om het gebied beter open te stellen voor recreatie.
Hoewel de sluiting van Landskouter station werd afgewend in 2004, stoppen de weekendtreinen nog steeds niet in ons dorp. Op vraag van Open VLD plus gaat de gemeente die vraag opnemen in haar gesprekken met NMBS en Infrabel. Er wordt ook gepleit voor een overdekte fietsstalling.
Fornalab, onderdeel bosbeheer van het departement milieu binnen de Universiteit Gent, test momenteel in het Aelmoeseneiebos wetenschappelijke toestellen uit die de CO2 opname van het bos meet. Het doel is om dit later te gebruiken in het Kongobekken waar zo’n “fluxtoren” inzicht moet verschaffen in de C02 opslagcapaciteit van het Afrikaans regenwoud. Eventuele problemen kunnen hierdoor opgelost worden vooraleer de set-up daar wordt geïnstalleerd. De eerste verzamelde data leert ons dat het Aelmoeseneiebos met dag en nachtcycli “ademt”. Er werd gemeten van 21 juli 2019 (200) tot en met 18 augustus 2019 (230).
Meettoren in het Aelmoeseneiebos (foto ForNaLab)
Bij aanwezigheid van daglicht is het bos fotosynthetisch actief en zal het CO2 opnemen. Bij te weinig licht (’s nachts) stoot het bos CO2 uit (groen, bovenste grafiek, zie onder). Dit laatste is echter minder dan wat het bos overdag aan CO2 opneemt, wat bewijst dat het bos een belangrijke rol speelt in de opname van CO2. Voor water is het omgekeerde waar: tijdens de dag wordt er waterdamp afgegeven terwijl ’s nachts de stomata (huidmondjes) sluiten en de waterdampafgifte stopt (blauw, middelste grafiek).
metingen van CO2, H2O en temperatuur tijdens de periode (ForNaLab)
Bomen zien af tijdens hittegolf
Als we verder ingaan op de data, valt het op dat ook de bomen het lastig hadden tijdens de hittegolf van eind juli. De hittegolf is met haar recordtemperaturen zichtbaar op de onderste grafiek (rood, dag 204-207). Tijdens deze periode is de CO2-opname van de bomen merkbaar lager. Dit bewijst dat de groei van de bomen aanzienlijk werd verminderd door de hittegolf.
Hi-tech meetapparatuur steekt uit boven het Aelmoeseneiebos (foto ForNaLab)
Het opnemen van deze continue en zeer nauwkeurige gegevens werd mogelijk door het installeren van zeer precieze meetinstrumenten die toelaten de broeikasgas-uitwisseling tussen een ecosysteem en de atmosfeer. De toren zal ook meteorologische data opnemen zoals bijvoorbeeld temperatuur, windsnelheid/richting en precipitatie. Deze instrumenten zijn, zoals hierboven vermeld, bestemt voor het Kongobekken. Hiermee zou UGent/men tegen eind 2020 o.a. een beter inzicht moeten krijgen over het werkelijke CO2-opslagcapaciteit van dit regenwoudgebied, het grootste ter wereld na het Amazonegebied. Hiernaast zouden de verzamelde gegevens ook een grote troef moeten vormen voor onderzoek rond het potentieel effect van klimaatsverandering op dit biodiversiteitsrijke ecosysteem.
Naast het oude voetbalveld van Landskouter, op percelen van de Kerkfabriek Sint-Anna te Bottelaere en Natuurpunt Oosterzele, heeft BOS+ 0.3 ha nieuw bos aangeplant (zie afbeelding).
Hoewel het over een kleine oppervlakte gaat, is deze verwezenlijking toch erg belangrijk voor de versterking van de aanwezige biodiversiteit. Bovendien leveren de nieuwe boompjes ook heel wat andere waardevolle diensten op zoals het afvangen van fijn stof en de opslag van CO2.
Nieuw stukje bos achter het oud voetbalveld
Op de site werden hazelaars, winterlindes, haagbeuken en ratelpopulieren aangelegd samen met een bosrand uit diverse struiken.
Het aanplanten gebeurde in meerdere keren met verschillende groepen. Zo werden op 13 januari 2019 bijvoorbeeld geboorteboompjes aangeplant ter ere van de jonge Suzan (zie foto).
Boomplantactie in het Aelmoeseneiebos (foto via UGent)
De bebossing kadert in het LEADER-project Populier van Hier, met steun van ELFPO. De boompjes werden verder ook gesponsord door Oxyplast en Radek Oborny, die geld inzamelde tijdens zijn stage bij de Europese Commissie.
De multifunctionele velling in het Aelmoeseneiebos is afgerond na drie weken intensief werk door de exploitanten. Deze exploitatie past in een duurzaam bosbeheer waar zowel oog is voor economische, ecologische en sociale aspecten van het bosbeheer.
Er werd 366 m³ hout geoogst van hoofdzakelijk Amerikaanse eik, beuk, zomereik en gewone esdoorn. Het hout zal gebruikt worden in diverse toepassingen: brandhout, meubel- en zaaghout en zelfs enkele stammen voor fineer.
Werken in het Aelmoeseneiebos (foto Robbe De Beelde)
We denken aan de toekomst van het bos door te verjongen met inheems loofhout en ruimte te geven aan toekomstbomen en belangrijke zaadbomen. We proberen de aanwezigheid van Amerikaanse eik terug te dringen. Bomen met een belangrijke monumentale waarde blijven we in de kijker stellen.
Moddervrij wandelen
Recreatie in het Aelmoeseneiebos is nog mogelijk, maar hou er rekening mee dat sommige paden moeilijk toegankelijk zijn door de vele regen tijdens de werken. Door de signalisatie te volgen kan je je wandeling moddervrij eindigen.
Het is volop plantseizoen en dat laten wij ook in het Aelmoeseneiebos niet zomaar passeren.
Vorige winter werd de bosrand langs het knuppelpad afgezet om een ecologisch waardevolle bosrand te laten ontwikkelen. Een klein paradijs voor vogels, vlinders en andere insecten. We kozen struiksoorten die uitbundig bloeien en vruchten dragen. Hun rijke strooisel zal zorgen dat het ook ondergronds een paradijsje wordt. Een feest voor de bodemfauna!
Planten aan de bosrand (foto Stephanie Schelfhout)
Op 4 december plantten we hier rode kornoelje, gele kornoelje, sleedoorn, éénstijlige meidoorn, Gelderse roos, Europese vogelkers, wilde lijsterbes en hondsroos.
Ook in het arboretum hebben we een aantal ontbrekende soorten geplant: boswilg, schietwilg, robinia, tweestijlige meidoorn, gele kornoelje. Een feest voor onze studenten!
Het heeft enorm veel geregend tijdens de recente exploitatie van het bos (lees ons artikel Selectieve kapping Aelmoeseneiebos). Daardoor zijn sommige boswegen nu erg modderig en moeilijk begaanbaar.
Dit kaartje geeft de modderige paden aan die best vermeden worden
Gelieve met de volgende tips rekening te houden:
• Gebruik de rode paden bij voorkeur niet.
• Let op bij de modderige kruispunten!
• Loop een klein stukje over de Aalmoezenijestraat.
Na de winter, als het terug droger is, maken we werk van het herstel van de bospaden!
Modderige paden in het Aelmoeseneiebos (foto Stephanie Schelfhout)
In een groot deel van het Aelmoeseneiebos (groen op het kaartje) zullen bomen geveld worden. Dit wordt ook “dunning” genoemd, het selectief kappen van bomen. Dit gebeurt om de volgende redenen:
om verjonging te stimuleren
om waardevolle bomen meer ruimte te geven
om bomen te oogsten die de geschikte diameter hebben bereikt voor kwaliteitshout
om ongewenste boomsoorten terug te dringen
De bosrand langs de Aalmoezenijestraat (paars op het kaartje) wordt gebruikt als stapelplaats voor de stammen. Het kroonhout dat achterblijft in de bestanden zal later opgeruimd worden.
Geplande “dunning” in het Aelmoeseneiebos
Deze exploitatie brengt onvermijdelijk wat overlast met zich mee:
Er zal zwaar machineverkeer zijn in het bos
Wandelaars moeten voorzichtig zijn voor vallende bomen en takken
De boswegen zullen tijdelijk slechter begaanbaar zijn: gepast schoeisel is een aanrader!
Na de exploitatie zullen de wandelpaden indien nodig hersteld worden. Het wandelpad in de bosrand langs de Aalmoezenijestraat is tijdelijk erg open. Het hakhout dat tijdens de zomer afgezet werd, zal echter terug opschieten waardoor het pad snel terug een beschut karakter zal hebben.
Op donderdag 16 november begint de aannemer met de werken.
