Pendelaars Land van Rode onder de loep

In februari ging bij de Erfgoedcel Viersprong Land van Rode het project ‘Tracé Travak’ van start. Het project onderzoekt de geschiedenis van het woon-werkverkeer in de streek. Elke werkdag pendelen duizenden mensen met de auto, de fiets, de bus of de trein vanuit hun gemeente naar het werk. Maar is dat altijd zo geweest? In een eeuw tijd veranderde het leven in het Land van Rode door de komst van trein, tram, fiets en auto. Het project onderzoekt welke invloed deze veranderingen hadden op het dagelijks leven vroeger en nu. De resultaten van het onderzoek zullen via een reizende tentoonstelling in het najaar van 2013 te zien zijn in alle gemeenten van het Land van Rode.

Tracé Travak

Dit jaar viert de spoorlijn Gent-Geraardsbergen haar 145e verjaardag. De komst van de stoomtrein betekent de start van een nieuw tijdperk voor de inwoners van Melle, Merelbeke, Oosterzele en Sint-Lievens-Houtem. Gedurende 100 jaar worden mensen mobieler en kunnen ze zich verder en verder verplaatsen door de intrede van trein, tram, fiets en auto. Het dagelijks leven van onze voorouders verandert grondig. Waar mensen tot diep in de 19e eeuw nog naar de stad verhuisden om er in de textielfabrieken te werken, pendelen ze nu naar het werk. Tijdens de Golden Fifties en Sixties is er de komst van Koning Auto. De E40 wordt aangelegd en doorkruist het Land van Rode.

logo tracé TRAVAK © Erfgoedcel

Tenoonstelling

Met Tracé Travak wil de Erfgoedcel Viersprong Land van Rode deze geschiedenis in kaart brengen. Gedurende twee jaar zal projectmedewerker Lien Ceūppens in samenwerking met de heemkundige verenigingen en sympathisanten dit deel van de lokale geschiedenis van onder het stof halen. De resultaten van het onderzoek worden in een interactieve reizende tentoonstelling gegoten. Verschillende activiteiten kondigen de komst van de tentoonstelling in jouw gemeente aan.

Projectcoördinator Lien Ceuppens aan de tramlijn in Sint-Lievens-Houtem © Erfgoedcel

Bouw mee aan onze geschiedenis!

Erfgoedcel Viersprong Land van Rode is op zoek naar getuigen en archiefstukken. Heb je zelf of iemand uit jouw familie de campagne in Frankrijk gedaan? Werkte je bij de spoorwegen of buurtspoorwegen in de streek? Heb je de gyrobus nog helpen vooruit duwen? Kan je honderduit vertellen over de komst van de E40 of de ringvaart? Ook foto’s en andere archiefstukken die over deze onderwerpen getuigen zijn meer dan welkom. Kan je hierover getuigen of heb je archiefstukken, laat dan zeker van je horen en bouw mee aan de geschiedenis van je buurt, gemeente en streek. Alle informatie is van harte welkom in het Erfgoedhuis (Sint-Antoniusplein 10 9860 Oosterzele), via 09 363 88 53 of lien.ceuppens@4sprong.be. Bij het doormailen van informatie of foto’s over Landskouter mag u steeds de redactie in kopie zetten: post@landskouter.be.

oude postkaart van het station van Scheldewindeke

De Erfgoedcel Viersprong Land van Rode is een intergemeentelijke samenwerking tussen Oosterzele, Merelbeke, Sint-Lievens-Houtem en Melle om het cultureel erfgoed van het Land van Rode te bewaren, bekendheid te geven en door te geven aan toekomstige generaties.

Share Button

Werken gemeenschapscentra Oosterzele in laatste fase

Op zaterdag 12 mei bezocht het Autonoom Gemeentelijk Bedrijf (AGB) De Kluize de werven van de gebouwen die zij in beheer heeft. U vindt alle achtergrondinformatie over het bedrijf in dit artikel van Het Nieuwsblad. Het AGB bestaat uit:

  • De raad van bestuur telt 11 leden, waarvan 6 uit de CD&V meerderheid (Cottenie, Verdonck, De Vos, Schreyen, De Moerloose, De Smet) en 5 uit de SVVO oppositie (Batsleer, Fermon, Michiels, Ranschaert, Versteirt), met schepen van cultuur Marleen Verdonck als voorzitter van de raad;
  • Het directiecomité bestaat uit Christiane Schreyen, Marleen Verdonck en Paul Cottenie (voorzitter), allen CD&V;
  • De medewerkers van het AGB zijn David De Landsheere (secretaris van het bestuursorgaan en cultuurbeleidcoördinator van Oosterzele), Els Van Nieuwenhove (programmator), Benjamin Naessens (theatertechnicus), Marjolein De Spiegeleire (administratie) en Landskouternaar Guy Vekeman (zaalbeheer);
  • Een andere Landskouternaar, Wim De Vis, werkt als vrijwilliger voor het AGB. Hij biedt zijn expertise aan voor het opvolgen van de restauratiewerken aan het Erfgoedhuis en de sporthal.

Den Amb8

De rondrit begon in Den Amb8, het polyvalent gebouw in de Lange Ambachtstraat 42 dat het AGB als “trefcentrum” bestempelt. De 350 m² grote polyvalente zaal komt tegemoet aan de vraag van de jeugd om een fuifzaal, met een capaciteit van 500 jongeren. De zaal is goed uitgerust en heeft een uitstekende akoestiek, wat men merkt aan de kwaliteit van de vloer en het plafond. Er moet wel nog een reglement voor de fuiven opgesteld worden en er zal een geluidsmeter geplaatst worden. De zaal kan ook gebruikt worden voor kunsttentoonstellingen, beurzen, muzikale activiteiten, activiteiten bij buitenschoolse kinderopvang, enz.

Den Amb8: polyvalente zaal voor 500 personen

Vooraan in het gebouw komt de groendienst met haar materieel en 12 personeelsleden. De loods in het dorp van Oosterzele, waar zij nu zitten samen met de dienst openbare werken, werd immers te klein. Ook het PWA (thans gevestigd in Landskouter) en de dienstenonderneming DOO zullen binnenkort verhuizen naar Den Amb8.

vooraan het gebouw Den Amb8 zullen de groendienst, het PWA en DOO zitten. De polyvalente zaal ligt achteraan met ingang aan de linkerkant.

Op zaterdag 23 juni, aan het eind van de Roefeldag (16u30), zullen de kinderen, samen met de burgemeester, schepenen en raadsleden, het trefcentrum dansend openen met een “boombal“: dansinitiatie met moderne folkmuziek gebracht door live muzikanten in een gemoedelijke sfeer. Ouders en grootouders zijn welkom. In het tweede deel vanaf 20u wordt de dansvloer opengesteld voor iedereen, jong en oud, met muziek voor ieders smaak. Om 22u volgt dan een 70/80/90 fuif. Inkom is gratis.

De Kluize

Oorspronkelijk ging het gemeenschapscentrum De Kluize op de Windekouter (aan de sporthal) begin dit jaar opgeleverd worden, op tijd voor de nieuwjaarsreceptie. De aannemer werd aangemaand om zeker de start van het cultuurseizoen niet in het gedrang te brengen. Bij het bezoek op zaterdag waren er alleszins veel arbeiders aan het werk. De feestelijke opening is voorzien voor het eerste weekend van september.

De ingangen bevinden zich aan de kant van de sportstraat, met een inkomhal en praatcafé aan de achterzijde. Vooraan het gebouw is er een polyvalente zaal van 344 m² en een foyer van 166 m². Een verplaatsbare wand maakt een en ander flexibel, waardoor naast het café een tweede toog kan geopen worden. In de theaterzaal wordt het podium voorzien van een polyvalent ophangsysteem voor maximale flexibiliteit qua decor en verlichting.

raad van bestuur, directiecomité, medewerkers en vrijwilligers van het Autonoom Gemeentelijk Bedrijf aan het GC De Kluize

Op het verdiep zal vooraan de cultuurdienst plaatsnemen (5 personeelsleden, zie medewerkers AGB). Zij beschikken over een landschapsbureau en een vergaderzaal. Achteraan op het verdiep bevindt zich de artistenruimte met sanitair. Zowel achteraan als vooraan is er een stuk groendak. Helemaal bovenaan is het dak voorzien van zonnepanelen.

IJzeren Hekken

Er werd ook halt gehouden aan het gemeenschapscentrum-in-opbouw te Landskouter. Dat telt twee delen en heeft een totale capaciteit van ongeveer 100 personen. Het nieuwe deel zal volledig uit thermisch en zonnewerend glas bestaan. Er is een inox keuken voorzien en in de zaal komt een projector. Aan de ingang zal het ijzeren hekken, dat vroeger het schooltje afsloot van de straat, verwerkt worden in de tuin. Het zaaltje zal gebruikt worden door de gemeente en de verenigingen, maar privé verhuur zal ook mogelijk zijn onder nog te bepalen voorwaarden.

aan de nieuwe zaal van het IJzeren Hekken komt thermisch en zonnewerend glas

Share Button

Dialectenboek

Schepen Cottenie (vooraan links) met Professor Taeldeman, vertegenwoordigers van de plaatselijke werkgroepen, diensthoofd cultuur David De Landsheere en de erfgoedcoördinatoren van Viersprong Land van Rode

Op vrijdag 9 december wordt het woordenboek van de Oosterzeelse dialecten officieel voorgesteld aan het publiek. Dat gebeurt om 18u in de bibliotheek. Naar aanleiding van het boek zal de gemeenteraad haar zitting van woensdag 14 december voeren in het lokaal dialect.

Vier jaar geleden vroeg schepen van cultuur Paul Cottenie aan Professor taalkunde Johan Taeldeman om te werken aan een Oosterzeels dialectenboek. Taeldeman is afkomstig van Maldegem maar woont thans in Balegem en verbleef ook een tijdje in Landskouter. Hij is sinds 2004 met pensioen of, zoals men dat zo mooi zegt van professoren, met emiritaat.

Het gebruik van het dialect gaat snel achteruit, vandaar het initiatief om dit “immaterieel erfgoed” vast te leggen. In eerste instantie werd er met senioren gepraat, maar dit werkte niet vlot genoeg. Een nieuwe methode bestond erin om per deelgemeente werkgroepen op te richten.

Per deelgemeente (6) was er een centrale medewerker die op zijn beurt met 5 tot 7 medewerkers vergaderde. Men zocht naar ouderen die het dialect nog spreken en geboren en getogen zijn in de gemeente. In totaal hebben zo’n 56 medewerkers bijgedragen tot het woordenboek. Voor Landskouter waren dit Antoine en Gaby Heyerick, Danny De Bosscher, Simonne Govaert, Erna Tondeleir en Noel Minnaert. Noel vertegenwoordigde Scheldewindeke omdat hij van daar afkomstig is maar vergaderde mee met de groep uit Landskouter.

Water pompen in een peirdemande

Er werd gewerkt met vragenlijsten over bepaalde domeinen. Zo werd de concepten van het leven doorlopen: geboorte, jeugd, school, leger, vrijen, trouwen, zwanger, ziekte, dood. Telkens met de bedoeling om hierover zo veel mogelijk woorden en uitdrukkingen in het dialect te verzamelen. Water pompen in een peirdemande bijvoorbeeld betekent… onbegonnen werk.

Het boek zelf situeert de Oosterzeelse dialecten in het Vlaams dialectenlandschap. Binnen Oosterzele zijn er uiteraard lokale verschillen, in woordenschat en uitspraak. Vaak vond men een breuklijn tussen de noordelijke deelgemeenten Gijzenzele, Landskouter en Moortsele tegenover de zuidelijke Scheldewindeke, Oosterzele en Balegem. Er wordt ook aandacht besteed aan de spelling (hoe spel je dialect?) en aan de spraakkunst.

Maar het belangrijkste van het boek zijn uiteraard de lijst van zo’n 5.000 woorden die alfabetisch gerangschikt staan. Per woord vindt men zo het trefwoord in dialect, uitleg over de spraak, de zin (bvb. ‘schetsend’), een betekenisomschrijving, zinnen waarin het woord gebruikt wordt en waar mogelijk ook de etymologie (toelichting bij de herkomst van het woord). In het boek staan ook foto’s en tekeningen om sommige betekenissen te ondersteunen.

De bedoeling van het boek is om het dialect een positiever imago te geven. Het heeft ook een volkskundige en historische waarde omdat het een zekere leefwereld omschrijft.

Noel Minnaert bevestigde dat de samenkomsten plezierig waren. Veel woorden uit het verre verleden kwamen naar boven. Het was ook interessant om verhalen over volksfiguren te vertellen, zoals de klokkenluider van Scheldewindeke of de koster van Landskouter. Noel heeft ook de woordfiches helpen nakijken. Die werden dan op het einde van het project door de medewerkers van de Erfgoedcel Viersprong Land van Rode en vrijwilligers van de bibliotheek ingegeven in de computer.

cover van het woordenboek

Inwoners kregen de kans om vooraf in te tekenen op het woordenboek, dat een oplage kent van 1000 exemplaren. Vanaf 9 december kan u het kopen in de bibliotheek of online via de website van de Erfgoedcel voor €17,50.

Ook na de publicatie van het woordenboek zal Oosterzele beroep doen op de plaatselijke werkgroepen, voor het helpen vastleggen van erfgoed. Meer details worden op 9 december bekendgemaakt.

Share Button