Op zondag 2 oktober is de aanleg van een eerste nieuwe poel uit het Poelenplan Rodeland publiekelijk gevierd. Poelen geven een boost aan de biodiversiteit en zijn dus een aanwinst voor fauna en flora in de regio. Deze poel ligt in de Meersstraat in Gontrode aan de rand van een belangrijke natuurkern die bestaat uit het Natuurgebied Gondebeek en het Aelmoeseneiebos. Het gebied is op Europees niveau beschermd als Natura 2000-gebied. De poel is aangelegd door het Regionaal Landschap Schelde-Durme op een perceel van Natuurpunt Oosterzele. De gemeente Merelbeke legde ook 2 poelen aan naast de Lembergestraat.
Via een mensenketting is water overgebracht van een bestaande waardevolle poel in
Merelbeke naar de nieuwe poel in Melle. Natuurpunt Oosterzele organiseerde nav het
poelenfeestje ook gidsbeurten in het Natuurgebied Gondebeek.
Poelenplan Rodeland: 30 bestaande en 30 nieuwe poelen
Poelen zijn echte hotspots voor biodiversiteit: ze dienen als leefgebied voor amfibieën
(salamanders, kikkers en padden) en insecten zoals libellen, als groeiplaats voor water-, moeras- en oeverplanten, maar ook als drinkplaats voor vogels en zoogdieren. De Provincie Oost-Vlaanderen is een van de 20 partners die in het gebied samenwerken om de open ruimte in Rodeland te versterken. Geïnspireerd door het succesvolle Poelenplan van de gemeente Merelbeke dat al in 2005 werd opgemaakt, liet het provinciebestuur in 2021 een poelenplan opmaken voor de andere drie Rodelandgemeenten.
Dit poelenplan brengt de actuele aanwezigheid van amfibieën in kaart binnen de perimeter van het landschapsproject Rodeland op het grondgebied van Gavere, Melle en Oosterzele. Het rapport is een bruikbaar instrument voor het optimaal beheer van 30 bestaande poelen. Ook worden 30 extra locaties gesuggereerd die geschikt zijn om nieuwe poelen aan te leggen.
Riet Gillis – gedeputeerde voor o.a. Milieu en Natuur en voorzitter Regionaal Landschap Schelde-Durme: “in het poelenplan Rodeland worden 30 locaties voor nieuwe poelen voorgesteld. Ik ben blij dat we op zo’n korte termijn al een eerste nieuwe poel kunnen realiseren, als belangrijke schakel in het gemeentegrensoverschrijdend netwerk van poelen in de Gondebeekvallei.”
Poelencluster in de Gondebeekvallei
Deze nieuwe poel in de Meersstraat in Melle ligt vlakbij 2 poelen die al in 2019 werden
aangelegd door de gemeente Merelbeke. In deze poelen troffen de vrijwilligers van
Natuurpunt Oosterzele intussen al Alpenwatersalamander, Kleine watersalamander en
Vinpootsalamander aan.
Ook Merelbeke liet de voorbij weken 2 nieuwe poelen aanleggen op haar grondgebied, in de buurt van de Landskoutersesteenweg. De komende jaren zullen nog meer poelen worden aangelegd in de Gondebeekvallei. Zo heeft ook het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) concrete plannen voor de aanleg van een poel op een van haar percelen in de Gondebeekvallei.
Een gemeentegrensoverschrijdend poelennetwerk in de Gondebeekvallei is dus in wording! Dit is volledig in lijn van de aanbeveling uit het Poelenplan Rodeland: de aanleg van poelenclusters op geschikte locaties. Poelenclusters zijn meerdere poelen op korte afstand, op minder dan 400m van elkaar. Salamanders, kikkers en padden zijn immers weinig mobiel. Voor dergelijke soorten is het van levensbelang dat er voldoende uitwijkmogelijkheden zijn indien een bestaande locatie minder of ongeschikt zou worden. Risicospreiding is erg belangrijk voor het behoud en de uitbouw van duurzame amfibieënpopulaties.
Ook de geplande amfibieëntunnels onder de Landskoutersesteenweg, die het natuurgebied Gondebeekvallei met de Driesbeek- en Molenbeekvallei meer stroomopwaarts zullen verbinden, zullen de kansen voor de uitbouw van duurzame amfibieënpopulaties in de vallei vergroten.
Dirk Fiers, conservator Natuurgebied Gondebeek – Natuurpunt Oosterzele:
“ ‘Alles van waarde is weerloos’ (Lucebert 1974). Laat ons daarom de handen in elkaar
slaan en onze kwetsbare natuur in Vlaanderen de extra steun geven die ze verdient en
broodnodig heeft. Zo willen we met deze poel zorgen voor de verdere uitbouw van een
duurzaam netwerk van amfibieënpoelen in de Gondebeekvallei.”
Rodeland: open ruimte met zichtbare terreinrealisaties
Het Regionaal Landschap Schelde-Durme legde deze poel aan op een perceel van Natuurpunt Oosterzele. Het Regionaal Landschap geeft binnen haar werkingsgebied in een eerste fase advies aan de aanvragers van nieuwe poelen, o.a. ivm de geschiktheid van de locatie, de meerwaarde voor biodiversiteit en landschap,… Ze vraagt vervolgens de vergunning aan of biedt ondersteuning bij de aanvraag. Daarna voert ze de graafwerken uit met een ervaren aannemer en geeft tips voor het beheer.
Ook elders in de 4 Rodelandgemeenten wordt volop gewerkt aan poelen. Zo zal het Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen dit najaar nog een nieuwe poel graven en vier bestaande poelen herstellen in Oosterzele en Gavere. En de gemeente Merelbeke legde een paar weken geleden haar 68ste poel aan sinds de start van het Poelenplan Merelbeke in 2005!
De 20 Rodelandpartners willen gebiedsgericht samenwerken aan het natuur- en landbouwlandschap in Rodeland waarbij de focus ligt op concrete terreinrealisaties. Het
uitbreiden van het poelennetwerk in de Gondebeekvallei is daar een mooi voorbeeld van.
Frederik De Buck, schepen van de gemeente Melle: “Het Rodelandproject is een prachtig voorbeeld van samenwerking over diverse grenzen heen. Over de grenzen van de gemeenten heen wordt er hier een project verwezenlijkt waarbij zowel natuurverenigingen als landbouworganisaties en educatieve partners elkaar vinden om samen in het belang van mens, dier en plant klimaat adaptieve projecten te realiseren.”
Rodeland is een landschapsproject op het grondgebied van de gemeenten Gavere, Melle,
Merelbeke en Oosterzele. Overheden, natuur- en landbouworganisaties en
onderzoeksinstellingen werken er samen om het landschap rond de Makegemse bossen, het Gentbos, het Aelmoeseneiebos en de beekvalleien van de Gondebeek, de Driesbeek en de Molenbeek te versterken en verder te ontwikkelen.
